SPECYFIKA BURSZTYNU BAŁTYCKIEGO
W ODRÓŻNIENIU OD INNYCH ŻYWIC KOPALNYCH

Międzynarodowy Przegląd Wolnych Obszarów Celnych.
Numer na jubileusz 50-lecia. Lipiec 1997 r.

"Bursztyn bałtycki (sukcynit) pochodzi z nagromadzeń w osadach czwartorzędowych eksploatowanych na terenie Polski bądź z trzeciorzędowych złóż na terenie Półwyspu Sambijskiego w Rosji.
Żywica drzew iglastych, sprzed co najmniej 40 milionów lat transportowana była przez rzeki z terenów Skandynawii i obecnego Bałtyku i osadzona w tak zwanej "niebieskiej ziemi" w delcie Chłapowsko-sambijskiej. Delta ta, od Karwi na polskim wybrzeżu aż do nasady Półwyspu Sambijskiego, tworzyła się w północnej płytkiej strefie brzegowej śródkontynentalnego morza eoceńskiego.

Bursztyn bałtycki (sukcynit) można najprościej zdefiniować jako kopalną żywicę drzew iglastych, która odznacza się zawartością kwasu bursztynowego od 3 do 8 %. Ta wysoka zawartość, kwasu bursztynowego jest swego rodzaju chlubą sukcynitu, który stawia go na najwyższy piedestał wśród żywic kopalnych. Inne żywice kopalne, których w przyrodzie zidentyfikowano już około setki, nie zawierają wcale albo jedynie poniżej 3 % tego kwasu.

W przyrodzie bursztyn występuje w naturalnych, określonych formach nacieków (sople, formy soplopodobne, krople; i wypełnień szczelin silnie kiedyś żywicujących drzew. Bursztynowe ośrodki są swoistym typem skamieniałości - śladem obecności drzew o niewyobrażalnych nieraz rozmiarach. Znane są bryły bursztynu o masie 2-3 kg, a największa znana bryła waży 9,75 kg. Bursztyn, który przebył daleki transport bądź podlegał naturalnemu szlifowaniu w warunkach morskiego falowania, występuje w formach otoczaków bądź drobnych ziaren o różnym stopniu obtoczenia.

Naturalny bursztyn z Polski odznacza się szczególnym bogactwem odmian. Zróżnicowania barw i stopnia przezroczystości dokonały warunki jakim podlegał w swej wędrówce do kolejnych złóż. Wygrzewany w wydmach przez promienie słońca, wietrzejący w piaskach pod wpływem zmian wilgotności i utleniania, czy sprasowany naciskiem lodowca - nabywał w sposób naturalny tych cech, o które dziś zabiega się w sposób sztuczny, idąc za wymaganiami mody.

Wiele jest dziś metod uzyskiwania bursztynu przezroczystego, bursztynu o zabarwieniu koniaku, czy wreszcie całkowicie czarnego bursztynu. Wprawdzie nadal zachowuje on cechy sukcynitu, nazwać go możemy już tylko prawdziwym, a nie naturalnym.

Naturalny bursztyn bałtycki jest kamieniem ozdobnym żywym. Procesy parowania, izo- i polimeryzacji oraz utleniania, które sprawiły, że lepka żywica zastygła aż tak mocno, że możemy ją dziś obrabiać i polerować, jeszcze się nie zakończyły - i może w tym tkwi piękno tego kamienia i jego moc uzdrawiająca.
Na współczesnym rynku światowym obok sukcynitu lansowane są wyroby z żywic kopalnych podobnych do bursztynu.
W Niemczech wytwarza się cały asortyment ozdób z kopalu, pochodzącego z półkuli południowej. Do złudzenia naśladują one bursztyn bałtycki, szczególnie gdy pokryte są warstewką specjalnego lakieru. Falsyfikaty z kopalu są dość łatwe do odróżnienia, bowiem w przeciwieństwie do bursz­tynu rozpuszczają się na przykład w acetonie. Ponadto mając mniejszą twardość szybko ścierają się na powierzchni i matowieją. Podobnie jak pochodzący z wyspy Haiti tak zwany "bursztyn dominikański", który występuje na rynku od kilkudziesięciu lat. Jest to żywica całkowicie różna od sukcynitu, a przy tym nie mająca żadnych tradycji artystycznej obróbki".